آسیب شناسی الگوی تبلیغ دینی و ارائه الگوی مطلوب (مورد مطالعه: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)

امروزه الگوی تبلیغی میان فردی و چهره به چهره، به جهت دارا بودن ظرفیت های بی¬بدیل و کارکردهای منحصر به فرد، الگوی غالب تبلیغات دینی در حوزه های علمیه و نظام های تبلیغی وابسته است. این پژوهش، با رویکرد آسیب¬شناختی و حل مسئله و با هدف توسعه و ارتقاء اثربخشی این الگوی ارتباطی انجام شده است. در این پژوهش با اقتباس از نظریه¬ عمومی سیستم ها با رویکرد کل گرایانه به ارکان و عناصر الگوی تبلیغ میان¬فردی، ویژگی هایی همچون میزان ارتباط، هماهنگی، وابستگی متقابل و انسجام میان عناصر و هدفمندی از شاخص های توسعه این الگوی ارتباطی دانسته شده و وجود هر عامل درونی و بیرونی مخل پیوند و انسجام میان آن ها به عنوان یک آسیب و مانع تلقی شده و تمرکز بر این بوده که با ترسیم و ارائه الگوی ارتباطی مطلوب و تبیین مختصات آن، همراه با تحلیل وضع موجود و تبیین آسیب ها، نقش نظام و مدیریت تبلیغی در تحقق و توسعه بخشی به الگوی آرمانی مورد مطالعه و تحلیل قرار گیرد. رویکرد محوری در تعریف الگوی تبلیغ دینی، رویکرد درون دینی است. کوشش شده است با نگاهی هنجاری ، با مرجع قرار دادن آموزه های وحیانی و سنت و نیز بهره گیری از نظریه های ارتباطات، ابتدا تصویری از وضعیت ایده آل و مطلوب الگوی تبلیغی میان فردی ترسیم و سپس با شناسائی و احصاء آسیبها به نقش نظام های تبلیغی در مهار آسیب ها و کاهش فاصله بین وضعیت مطلوب و موجود پرداخته شود. اطلاعات مورد نیاز این تحقیق با بهره گیری از روش ترکیبی مراجعه به اسناد و مدارک سازمانی و مصاحبه عمیق با متخصصان و مطلعین شامل مدیران و کارشناسان و مبلغان گردآوری شده است. در تحلیل اطلاعات از دو روش تحلیل محتوا و تحلیل مضمون بهره گیری شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد آسیب های الگوی تبلیغی میان فردی در چهار حوزه ی آسیب های مدیریت و سیاست گذاری(عدم تمرکز بر فعالیتهای تبلیغی،ضعف مناسبات درون و برون سازمانی، فقدان برنامه¬ریزی راهبردی، ضعف منابع انسانی، ضعف ساختاری)، آسیب های ارتباط گر(ضعف تعامل با مخاطب و جامعه هدف، ضعف بنیه دانشی، مهارتی و هنری، آسیبهاری رفتاری)، آسیب های محتوا و پیام(سهل¬گیری در فرایند تولید، عدم رعایت استانداردها، رویکرد غیر علمی، عدم جامعیت، ضعف تناسب محتوا با مبلغ و مخاطب)، آسیب های مخاطب شناسی(یکسان-نگری، عدم بخش¬بندی مخاطبان، ضعف تناسب ارتباط¬گر و مخاطب، عدم تنوع محتوائی) قرار می گیرند و تاکید گردید جهت آسیب شناسی و درمان و حل مسائل، نظام تبلیغی باید مناسبات تعریف شده و هدفمندی با تک تک عناصر الگوی تبلیغی برقرار نماید.